زمينه و هدف: شيرخواران حساسترين و آسيب پذيرترين گروه اجتماع را تشكيل ميدهند. لذا حفظ سلامت
جسمي و رواني آنان نيازمند توجه ويژه ای است. برخی از مطالعات نشان داده اند كه ماساژ درمانی توسط
والدين، به عنوان راهی براي بهبود كيفيت زندگی شيرخوار مطرح می باشد .

مطالعه حاضر يك كارآزمايی بالينی است كه در120 شيرخوار 10-15روزه، ترم، تک قلو، دارای تغذيه انحصاری با شير مادر و عدم سابقه بستری شيرخوار به علت بيماری انجام گرفته است. شيرخواران به شكل تصادفی به سه گروه 40 نفره، دريافت ماساژ با روغن آفتابگردان، ماساژ به تنهايی و گروه كنترل تقسيم شدند. ماساژ توسط مادر 2 نوبت در روز، هر نوبت به مدت 15 دقيقه و به مدت 28 روز انجام گرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات فرم ثبت وزن و قد شيرخوار بود كه در ابتدا، انتهای هفته های اول، دوم، سوم و چهارم مطالعه تكميل گرديد. براي تجزيه و تحليل داده ها از آناليز واريانس با اندازه های تكراری استفاده شد. يافته ها: نتايج مطالعه نشان داد ميانگين وزن و قد در طول زمان مطالعه يک روند افزايشی داشته و اين اختلاف در طول زمان در همه گروه ها معني دار بود(0/001>P). همچنين تا پايان هفته دوم مطالعه ميانگين قد و وزن شيرخواران در گروه هاي مطالعه تفاوت معنيداری نداشته (0/05P). ميانگين قد و وزن در بين ساير گروه ها تا پايان مطالعه تفاوت معنيداری نشان نداد .

فاكتورهای منفي در رشد شيرخوار گريه شديد نوزاد و
از فاكتورهای مثبت در رشد شيرخواران تماسهای مادر
و هورمون های رشد مي باشد. ماساژ جهت افزايش
وزن نوزادان نارس روشي مناسب و سازگار است و در
دو دهه گذشته از اين نوع درمان براي رسيده شدن و
تحريک كمكی نوزادان نارس كه در دوران نوزادی نياز
به مراقبت شديد دارند استفاده گرديده است.
اهميت لمس در حفظ سلامتی تا جايی است كه
شيوع اپيدمی ماراسموس در اردوگاه های كودكان در
طی جنگ جهانی دوم كه در برخی پرورشگاه ها بدون
هيچ علت تغذيه ای و عفونی تا صد در صد مرگ ايجاد
كرده بود به محروميت حسی نسبت داده شد و مشخص
گرديد كه در اثر محروميت از لمس، هضم و جذب
مواد غذايي صورت نمی گيرد.

تحريكات حسي از نيازهای اساسی بشر، بخصوص برای رشد و تكامل
كودكان است. بنابراين ماساژ نوزادان و شيرخواران
يك جز مهم مراقبتی در جوامع مختلف است كه به
صورت سنتی صورت می گيرد و در اين ميان ماساژ با
انواع روغن هاي طبيعي جايگاه ويژه ای در بعضی
كشورها دارد.

در مطالعه حاضر ميانگين افزايش وزن در گروه
ماساژ با روغن آفتاب گردان 257 گرم در هفته، در
گروه ماساژ به تنهايی 234 گرم در هفته و در گروه
كنترل 180 گرم در هفته بود كه بيشترين افزايش وزن
مربوط به گروه ماساژ با روغن آفتاب گردان بود.

به علاوه ميانگين افزايش قد در گروه ماساژ با روغن آفتاب
گردان 2/73 سانتيمتر، در گروه ماساژ به تنهايی 2/35
سانتيمتر و در گروه كنترل 2/16 سانتيمتر بود كه
بيشترين افزايش قد مربوط به ماساژ با روغن آفتاب
گردان بود.

نتايج اين تحقيق نشان می دهد كه ماساژ سبب
بهبود كيفيت رشد كودكان گرديده است، امروز توجه
به رشد كودكان از اهميت ويژه ای برخوردار است و
يكي از اهداف سازمانها و مراكز بهداشتی بهبود سلامت
كودكان می باشد. پژوهش حاضر به خوبي تأثير ماساژ
را بر رشد شيرخواران نشان می دهد و ماساژ را به عنوان
روشی كه بدون صرف هزينه است و مادران می توانند
آن را در هرزمان و مكانی انجام دهند.

بر اساس نتايج اين مطالعه گروه ماساژ با روغن
آفتاب گردان در پايان هفته سوم و چهارم ميانگين وزن
و قد بيشتری نسبت به گروه كنترل داشت و ساير گروه
ها از نظرميانگين وزن و قد تفاوت معنی داری نداشتند.
مركز ملی آمار بهداشت كودكان در سال 2009
ميزان طبيعی افزايش وزن شيرخواران را در ماه اول
زندگی 140-200گرم ، در هفته (20-30 گرم در روز)
بيان می كند كه در مطالعه حاضر ميانگين افزايش وزن
در گروه ماساژ با روغن آفتاب گردان 257 گرم در
هفته، در گروه ماساژ به تنهايی 234 گرم در هفته و در
گروه كنترل 180 گرم در هفته بود كه بيشترين افزايش
وزن مربوط به گروه ماساژ با روغن آفتاب گردان بود.
مشابه مطالعه Hatice و Zeynep ميانگين افزايش
وزن در گروه ماساژ 668 گرم در طی دو هفته در حالی
كه در گروه كنترل هبچگونه افزايش وزنی در طی دو
هفته مشاهده نشد.

بالینی پرستاری و مامایی