از آنجا كه سازگاری های فيزيولوژيكی با انجام تمرينات استقامتی در طول سالها اتفاق ميافتد،
پيشنهاد شده كه تغييرات حاصل از تمرين در كارآيی حركتی از سازگاريهای قابل ملاحظه
برای دوچرخه سواران حرفه ای كلاس جهانی در مسابقات بزرگ دوچرخه سواری از جمله تور دو
فرانس است. هاپكر و همكاران نيز نشان داده اند كه كارآيی دوچرخه سواری
دوچرخه سواران رقابتی به دنبال 12 هفته تمرين، به ويژه تمرين با شدت زياد افزايش می يابد.

با توجه به اين سازگاريها، يافته های برخی مطالعات پيشين كه تفاوتی در كارآيی
دوچرخه سواری بين دوچرخه سواران تمرين كرده و تمرين نكرده يا دوچرخه سواران حرفه ای
كلاس جهانی و آماتور مشاهده ننموده اند، منطقی به نظر نميرسد؛ در نتيجه تصور ميشود
اختلاف در اين متغيرها (ظرفيت هوازی، تجربه و سطوح تمرينی) ممكن است بر كارآيی
دوچرخه سواران تأثير داشته باشد و باعث شود دوچرخه سواران حرفه ای، در مقايسه با
دوچرخه سواران آماتور يا كمتر تمرين كرده كارآيي بهتری داشته باشند ؛ بنابراين پيشنهاد
ميشود كه داشتن كارآيی دوچرخه سواری بالا ميتواند پيش نيازی مهم برای موفقيت در
رقابتهای دوچرخه سواری سطح بالا باشد . با توجه اهميت كارآيی دوچرخه سواری در اين
آزمودني ها و كمبود اطلاعات و همچنين اختلاف در يافته های مطالعات پيشين، هدف از مطالعه
حاضر مقايسه هزينه انرژی و كارآيی دوچرخه سواری در دوچرخه سواران حرفه ای كلاس جهانی
و آماتور است.

در اين مطالعه 73 دوچرخه سوار جاده تمرين كرده سطح بالا شركت داشتند كه به دو گروه
شامل: 42 نفر دوچرخه سوار حرفه ای متعلق به تيم های مختلف اتحاديه بين المللی
UCI (و 31 نفر دوچرخه سوار آماتور تقسيم شدند. اتحادية بين المللی 1 دوچرخه سواري )
دوچرخه سواري اطلاعات كاملی اعم از تقويم مسابقات دوچرخه سواری رسمی در سطوح قاره ای
و جهانی، تيمهای شركت كننده، نتايج و همچنين رتبه بندی تيمها و نيز دوچرخه سواران
شركت كننده در سطوح حرفه ای و … را در تمام رشته های مرتبط با دوچرخه سواری ارائه
مينمايد. اين مطالعه بر اساس پايش پزشكی اجباری وزارت ورزش فرانسه، فدراسيون
دوچرخه سواری فرانسه و اتحاديه بين المللی دوچرخه سواری انجام شد.

در آبان و آذر ماه هرسال، دوچرخه سواران نيازمند گرفتن مجوز لازم براي تمديد يا عقد قرارداد جديد با تيمهای خود هستند كه بدين منظور ملزم به گذراندن آزمون سنجش سطح آمادگي جسمانی توسط
دوچرخه ثابت ميباشند. اين آزمون در آزمايشگاه طب ورزش، در بيمارستان شمالی شهر آمينز
فرانسه انجام شد. آزمودني های تحقيق حاضر، شامل تمام دوچرخه سوارانی است كه از پنج
باشگاه معتبر فرانسه برای گذراندن آزمون ورزشی به آزمايشگاه طب ورزش مراجعه كرده اند.

دوچرخه سواران حرفه ای به طور متوسط دستكم به مدت 10 سال به طور رقابتی تمـرين كـرده
بودند. همه دوچرخه سواران حرفه ای دستكم دو سال تجربه رقابت در دسته حرفه ای بين المللی
دوچرخه سواری را داشـتند، در زمـان مطالعـه توسـط تـيمهـای حرفـه ای اسـتخدام و حمايـت
ميشدند و دستكم در يكی از مسابقات اصلي سه هفته ای مرحله ای (دور ايتاليا، تور دو فـرانس
يا دور اسپانيا) شركت كرده بودند. تفاوت مهم بين دوچرخه سواران آماتور و حرفه ای اين بود كه
دوچرخه سواران آماتور در مسابقات سه هفته ای شركت نكرده، همچنـين طـول مسـابقات يـک
روزه آنها نيز كوتاه تر بود. همه دوچرخه سواران آماتور دستكم دو سال تجربه رقابت در سـطح
آماتور (دسته دو نخبه های اتحاديه بين المللی دوچرخه سواری) را داشتند.

مسافت پيموده شده در تمرين و رقابت به طور متوسـط بـراي دوچرخـه سـواران آمـاتور معمـولاً
22000 كيلومتر و براي دوچرخه سواران حرفهاي 32000 كيلومتر در سال بود؛ به عبارت ديگـر
با در نظر گرفتن روزهای استراحت، دوچرخه سواران حرفه ای به طور متوسط – 22 الی 25 ساعت در
هفته و 45 هفته در سال به تمرين و رقابت ميپرداختند. بـه طـور متوسـط تعـداد مسـابقات و
مسافت هـر مسـابقه بـرای دوچرخـه سـواران آمـاتور، بـه ترتيـب 70 و 170 كيلـومتـر و بـرای
دوچرخه سواران حرفه ای، به ترتيب 90 و 235 كيلومتر بود. آزمودني هـای حرفـه ای و آمـاتور بـر
حسب تمرين و عادت های مسابقه شان معرف و نماينده دوچرخه سواران حرفه ای و آماتور بودند .

هر آزمودني پس از انجام مصاحبه در اختيار تيم تحقيق قرار گرفـت. سـپس، دوچرخـه سـواران
آزمون ورزشی قلبی-تنفسی را اجرا كردند. رژيم غذايي آزمودنيها روز قبل از آزمون كنترل شد.

تا آزمودني ها رژيم غذايی يكسانی داشته باشند. آزمودنی ها پس از 10 تـا 12 سـاعت ناشـتای
شبانه به آزمايشگاه مراجعه كردند. همچنين از آنها خواسته شد دستكم دو روز قبل از آزمون
از فعاليت بدنی شديد اجتناب كنند. از همه دوچرخه سواران بين ماه های آبان و آذر، يعنی دوره
كاهش تمرين و خارج از فصل مسابقات آزمون به عمل آمد.

یافته های حاضر با يافته های هاپكر و همكاران (2007) همسو است. آنها كارآيی و
اقتصاد دوچرخه سواری را در 16 دوچرخه سوار تمرين كرده رقابتی و 16 دوچرخه سوار آماتور
مقايسه كردند. در اين مطالعه ميزان كارآيی و اقتصاد دوچرخه سواری در دوچرخه سواران
تمرين كرده رقابته به طور معني داری بهتر از گروه ديگر گزارش شد . اين محققان
همچنين در سال 2010 نشان دادند ميزان كارآيي و اقتصاد دوچرخه سواری دوچرخه سواران
رقابتی به دنبال 12 هفته تمرين با شدت زياد افزايش مي يابد.

به نظر ميرسد يكی از عوامل عدم مشاهده اختلاف معنی دار بين آزمودني های تمرين كرده
رقابتی و آماتور در مطالعات ذكر شده تعداد كم شركت كنندگان در هر گروه
(نيكل بري و همكاران(1996): شش دوچرخه سوار تمرين كرده و شش دوچرخه سوار آماتور؛
مارش و همكاران (2000): 11 تمرين كرده و 10 دوچرخه سوار تمرين نكرده؛

بونينگ وهمكاران (1984): 9 دوچرخه سوار تمرين كرده و شش تمرين نكرده) باشد. به علاوه، استفاده از
آزمودني های تمرين كرده با مقادير peak2Vo نسبتاً كمتر از دوچرخه سواران رقابتی و آماتور ذكر
شده در پيشينه تحقيق (نيكل بری 48 ميليليتر كيلوگرم بر دقيقه در مقابل 39 ميليليتر
كيلوگرم بر دقيقه) ميتوان اظهار داشت كه نبود اختلاف معنيدار بين دو گروه در اين مطالعات
چندان دور از ذهن نبوده است.

نتايج مطالعه حاضر نشان داد در شدت 300 وات بين سن دوچرخه سواران و كارآيی و اقتصاد
دوچرخه سواری ارتباط معني داری وجود دارد، به اين صورت كه با افزايش سن كارآيی
دوچرخه سواری آزمودنی ها به طور معنيداری افزايش می يابد. در مورد تأثير سن بر نتايج اين
تحقيق بايد گفت كه به نظر نميرسد تفاوت سنی دو گروه به تنهايی عاملی تأثيرگذار در اين
زمينه باشد، طوری كه برخي از مطالعات اين موضوع را لحاظ نكرده اند كه از آن جمله ميتوان
به مطالعه هاپكر و همكاران (2007) اشاره كرد كه گروهها از لحاظ سنی تا حد زيادی با
يكديگر اختلاف داشتند . علاوه بر اين، مطالعات معدودی به بررسی تأثير سن روی كارآيی
دوچرخه سواری در افراد مختلف پرداخته اند، حتی اين مطالعات نيز تأثير سن را به تنهايی بر
كارآيی دوچرخه سواری بررسی نكرده اند، بلكه تأثير افزايش سن را به دنبال تمرينات استقامتی
بررسي كردهاند . گيسان و همكاران (1991) اظهار داشتند كه با انجام تمرين
استقامتی در مردان بالغ، هزينه اكسيژن كاهش و كارآيی دوچرخه سواری افزايش می يابد كه
چنين تغييراتی ممكن است در دامنه های مختلف سنی به وقوع بپيوندد . حتی اين فرضيه
كه كارآيی دوچرخه سواری با انجام سالها تمرين استقامتی بهبود مي يابد نيز به طور كامل تأييد
نشده است .

فيزيولوژي ورزشي شماره ،12 زمستان 1390