ورزش، از سال 1306 وارد نظام آموزشی کشور شده است و قدمتی 90 ساله دارد. مردم از ساعت
تربیت بدنی ورزش به عنوان لحظه هایی رؤیایی یاد میکنند. فعالیت ورزشی منظم در صورت تداوم
میتواند باعث آسودگی ذهن شود و این آسودگی به بهتر آموختن، اشتیاق بیشتر و درکل، پیشرفت
دانش آموز کمک میکند. با فعالیتهای ورزشی و اجرای مسابقات میتوان شادابی و نشاط را به محیط
آموزشی تزریق کرد. همچنین، برگزاری بازیها و رقابتهای ورزشی ازجمله جاذبه های تربیت بدنی در
مدارس و از موضوع های مورد علاقه دانش آموزان است .
آموزش وپرورش نیز در کنار توجه به ارتقای سطح علمی باید به بحث سلامت و ورزش دانش آموزی
توجه بیشتری داشته باشد؛ زیرا، دانش آموزی میتواند به مراتب علمی برسد که دارای بدنی سالم باشد
و این مهم از مسیر توجه به مقوله ورزش به دست میآید.

در این راستا، از جمله اهداف نظام آموزشوپرورش کشور، تربیت نسلی شاداب و بانشاط است که در
کنار فراگیری علوم مختلف از سلامتی، تحرک و پویایی لازم برخوردار باشند. مدارس کشور به عنوان
اصلی ترین پایگاه تعلیم و تربیت مورد توجه مدیران آموزش و پرورش هستند و در کانون توجه
برنامه ریزی و طراحان تعلیم وتربیت قرار دارند. برگزاری بازی ها و رقابتهای ورزشی ازجمله جاذبه های
تربیتبدنی در مدارس و از موضوعهای مورد اقبال و موردعلاقه دانش آموزان است و با اجرای مسابقات
و فعالیت های ورزشی میتوان شادابی و نشاط را به محیطهای آموزشی تزریق کرد. مسابقات ورزشی از ابزارهایی بسیار قوی برای رشد و تعالی دانش آموزان در حوزة آموزش و پرورش بوده اند؛ به طوریکه علاوه بر ارتقای مهارتهای ورزشی و گذراندن لحظات شاد و با نشاط، تجربیات و مهارتهای فراوانی را در حوزه های اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی به دانشآموزان ارزانی داشته است. برای دستیابی به این آرمانها و اهداف آموزش وپرورش، معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش، برگزاری مسابقات ورزشی در قالب المپیاد ورزشی درون مدرسه ای را به مدارس سراسر کشور ابلاغ کرده است .

بین به کارگیری فعالیتهای ورزشی و عملکرد دانش آموزان ارتباطی بسیار قوی وجود دارد. درواقع، شناخت عوامل اجتماعی و شناخت عوامل محدود کنندة اجتماعی در تلاشهای آموزشی دانش آموزان مؤثرند. او اشاره کرد که شناخت ماهیت ورزش و فعالیتهای ورزشی مدارس میتواند به برنامه ریزی مؤثر برای کسب سلامتی، تشویق به فعالیتهای آموزشی و پیوندهای اجتماعی دانش آموزان منجر شود. اهمیت بررسی این عوامل مؤثر
میتواند به عنوان نقشة راهی در جهت عوامل کلیدی منتهی به توسعه و به کارگیری برنامه های منسجم درون مدرسه ای باشد.

با بررسی تأثیر المپیاد ورزشی درون مدرسه ای بر سلامت روانی دانش آموزان دختر دبیرستان شهر تهران دریافتند که دانش آموزان دختر ورزشکار نسبت به دانش آموزان دختر غیر ورزشکار از سلامت روانی بیشتر و شکایات جسمانی، اضطراب، حساسیت بین فردی و افسردگی کمتری برخوردارند.
همچنین، رضوی، شعبانی بهار و سجادی عوامل مؤثر در موفقیت المپیاد ورزشی
درون مدرسه ای را کارشناسان، معلم تربیت بدنی، محتوای آموزشی، تجربة معلم ورزش، امکانات و
دیدگاه والدین دانشآموزان میدانند. همچنین، آنها برگزاری المپیاد ورزشی درونمدرسه ای و نقش آن در سلامت اجتماعی و شخصی برای خانواده و دانش آموزان را تأیید میکنند و المپیاد ورزشی را
به عنوان یک عنصر در ایجاد محیطی پرتحرک و پرنشاط و تأثیر آن را بر آموزش و یادگیری دانش آموزان بسیار مهم مطرح میکنند. در همین راستا، آردوی و همکاران در پژوهش خود دریافتند که فعالیتهای تربیت بدنی در مدارس اثری مثبت بر موفقیت درسی دارند و سبب انگیزه دانش آموزان میشوند. اسمیت و فاکس
نشان داده است که مشارکت در فعالیتهای فوق برنامه مانند المپیاد ورزشی مزایای زیادی دارد و باعث سازگاری اجتماعی بیشتری میشود. کوری، بالمفیلد و باربر بیان کردند که رابطه مثبتی بین مشارکت در فعالیت های ورزشی و اعتماد به نفس وجود دارد. نیکخو، محمدی و براری در پژوهشی نشان دادند که مشارکت
همه جانبه مسئولان، معلمان، خانواده ها و دانش آموزان در برنامه های ورزشی دانش آموزان، از اهمیت
زیادی برخوردار بوده است؛ ازاین رو، دادن مسئولیت به افراد در برگزاری مسابقات میتواند علاوه بر
ایجاد انگیزه در آنها برای انجام فعالیتهای ورزشی و برنامه ریزی درست باعث شود که ورزش به عنوان
یکی از عناصر ایجاد محیطی با نشاط، تأثیری بر آموزش و یادگیری دانش آموزان داشته باشد. همچنین،
کالشی، حسینی، ابراهیمی پور و یمینی فیروز ورزش و تربیت بدنی را به طور مستقیم در
کاهش جرم مؤثر دانستند و عنوان کردند افرادی که در ورزش و فعالیت های بدنی شرکت میکنند، از
سلامت جسمی و رفتاری زیادی برخوردارند و با داشتن زندگی سالمتر، یک جامعه سالم و دور از تنش
را ایجاد و حفظ میکنند؛ بنابراین، با برنامه ریزی دقیق و استفاده از مشارکت خانواده در فعالیته ای
ورزشی و حمایت از دانش آموزان و تشویق آنها برای مشارکت، میتوان کاهش جرم در سطح مدرسه
و در نهایت، در سطح جامعه را افزایش داد.

بحث و نتیجه گیری
در سه سال اخیر، المپیاد ورزشی درون مدرسه ای مورد توجه ویژه مدیران ارشد، والدین و دبیران ورزش
آموزش و پرورش قرار گرفته است؛ درنتیجه، باید یک برنامه ریزی راهبردی برای برگزاری المپیاد ورزشی درون مدرسه ای در نظر گرفت. لازمه تدوین این برنامه راهبردی، آگاهی کامل از عوامل
تأثیرگذار بر موفقیت المپیاد ورزشی درون مدرسه ای و همچنین، درنظرگرفتن اولویت و مؤلفه های مؤثر
بر موفقیت المپیاد ورزشی درون مدرسه ای است که در این پژوهش، مؤلفه های مؤثر بر موفقیت المپیاد
ورزشی درون مدرسه ای، ارتباط مؤلفه ها با یکدیگر و اولویت مؤلفه ها از دیدگاه مدیران، اولیا و دبیران
تربیت بدنی شناسایی و بررسی شده اند. همانطورکه نتایج این پژوهش نشان داد، بین مؤلفه های عوامل
مؤثر بر موفقیت المپیاد ورزشی درون مدرسه ای اولویت وجود دارد. مؤلفه منابع اخلاقی در اولویت اول،
منابع مالی در اولویت دوم، منابع انسانی در اولویت سوم، منابع مادی و تسهیلاتی در اولویت چهارم،
منابع مدیریتی در اولویت پنجم و منابع فناوری در اولویت ششم قرار گرفته اند.

بسیاری از پژوهشگران مشکالت موجود در برگزاری المپیاد ورزشی درون مدرسه ای را ناآگاهی از اهداف و همکاری نکردن عوامل برگزارکننده ازجمله معلمان تربیت بدنی میدانند. یافته های افضلپور، زرنگ و خوشبختی ، شعبانی بهار و همکاران رضوی و همکاران و طالیی گواه این مطلب هستند. همچنین،
بی توجهی مسئولان و نبود حمایت و بازخورد آنان به برگزارکنندگان، یکی از مشکالت این طرح است.
افضلپور، زرنگ و خوشبختی بیان کردند که نبود پیگیری و نظارت قوی مسئولان تربیت بدنی،
انجمن اولیا و مربیان در پیشبرد اهداف درس، از عوامل شکست طرح و مسابقات ورزشی است؛ ازاینرو،
پیشنهاد میشود مدیران بالادستی با برنامه ریزی دقیق، تدوین تقویم ورزشی، ارزیابی عملکرد منسجم
از نحوه اجرای مسابقات المپیاد ورزشی درون مدرسه ای، حمایت مداوم مالی، مدیریتی و غیره و
به کارگیری داوطلبانه دانش آموزان فعال مدرسه میتوانند به موفقیت و تداوم طرح المپیاد کمک کنند.
سازمانها و طرح های ورزشی همانند اکثر سازمانها و نهادهای سایر حوزهها برای بقا و دوام در عرصة
رقابت به سازمانی راهبردی محور تبدیل شده اند؛ به طوریکه بسیاری از سازمانهای ورزشی کشورهای
مختلف براساس مأموریت خود راهبرد الزم را تهیه کردند و با اجرای آن به موفقیتهای خوبی دست
یافتند.
در رابطه با مؤلفة منابع فناوری، نتایج نشان داد که این مؤلفه از وضعیت مناسبی برخوردار است که
این مطلب با مطالعة جعفری کوپایی، حمیدی و نظری همخوانی دارد. با توجه به شرایط
جامعه، دانش و فناوری یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر موفقیت و رشد ورزشی و نیز مشارکت
دانش آموزان در فعالیتهای ورزشی هستند. همچنین، بی توجهی رسانهها، پوشش خبری ضعیف و
ناتوانی در بهره گیری از فناوری اطلاعات، از نقاط ضعف المپیاد ورزشی درونمدرسه ای هستند.
با توجه به مطالب ذکرشده، بهنظر میرسد که رسانه های جمعی ورزشی با توجه به اخبار و حواشی
این طرح و همچنین، تبلیغ و بازاریابی ورزشی در حاشیة برگزاری رویدادها میتوانند به طور ویژه از
طرح المپیاد ورزشی درون مدرسه ای حمایت کنند و آن را پوشش دهند. همچنین رسانه های جمعی
ورزشی، اهمیت این طرح را شفاف سازی میکند و نیز استفاده از امکانات و فناوری ها میتواند اثرهای
بسیار مفیدی بر موفقیت المپیاد ورزشی درون مدرسه ای بگذارد. فضاهای مجازی و اینترنتی زمینه ای
بسیار مناسب برای تبلیغات و اطلاع رسانی این طرح مهم ملی هستند؛ ازاینرو، پیشنهاد میشود روابط
عمومی آموزش و پرورش نیروهایی را ویژة اطلاع رسانی و پوشش خبری از همه جوانب المپیاد ورزشی
درون مدرسه ای از افتتاحیه تا اختتامیه، به کار گیرد.

پژوهش در ورزش تربیتی شماره 16